Από τον Βασίλειο Χ. Στεργιούλη
Παιδαγωγία Χριστού η περίοδος του Τριωδίου. Από την έναρξη της, την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, μέχρι το Μέγα Σάββατο προετοιμάζει τους πιστούς για την υποδοχή του Πάσχα. Την εορτή των εορτών, που εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα στην Ορθοδοξία.
Περίτεχνοι οι εκκλησιαστικοί ύμνοι και τα αναγνώσματα οδηγούν με επαγωγικό τρόπο τους πιστούς στα διάφορα στάδια της κατάνυξης και της πνευματικής ανόδου.
Την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου προβάλλεται η ανάγκη ειλικρινούς μετάνοιας και ταπεινού φρονήματος στην επικοινωνία μας με τον Θεό δια της προσευχής.
Την Κυριακή του Ασώτου υιού τονίζεται η πατρική αγάπη του Θεού προς κάθε αμαρτωλό παιδί Του, που την αξιοποιεί με την μετάνοια του.
Την δε Κυριακή των Απόκρεω, για να περιορισθούμε στις τρείς πρώτες Κυριακές του Τριωδίου, προβάλλεται η ένδοξη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και η Παγκόσμια Κρίση (Ματθ. 25,31-46). Με αυτό τον τρόπο θέλει η Εκκλησία να προφυλάξει τους πιστούς από τον κίνδυνο να κυριευθούν από τη ραθυμία για τη σωτηρία τους, αποβλέποντες μόνον στο έλεος του Θεού. Αλλά να εντείνουν και τις δικές τους προσπάθειες, γιατί θα έρθει ημέρα που θα λογοδοτήσουν για ό,τι έκαναν στην ζωή τους. Πώς αξιοποίησαν τον χρόνο της.
Δεν είναι παραβολική διήγηση η εν λόγω περικοπή, όπως εσφαλμένα εξελήφθη, αλλά προφητεία. Είναι προφητική εικόνα περί των εσχάτων, η οποία θα πραγματοποιηθεί, όπως πραγματοποιήθηκαν όλες οι άλλες προφητείες. Είναι μεγαλειώδης η περιγραφή της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού και προκαλεί δέος. Ζωγραφίζεται με έντονα χρώματα η μέλλουσα Κρίση, που θα γίνει από τον Ιησού Χριστό. Τον Αδέκαστο Κριτή. Ονομάζεται «ο υιός του ανθρώπου», ο Οποίος θα «έλθη εν τη δόξη αυτού». Ομολογείται καθαρά η θεότητα Του, την οποία αρνούνται οι αιρετικοί. Υπό την ανθρώπινη φύση του κρυβόταν η θεότητα Του.
Ενώπιον του Κριτού Χριστού θα εμφανισθεί όλη η ανθρωπότητα. Όσοι θα ζουν τότε, αλλά και όσοι προηγήθηκαν. Όλοι όσοι έζησαν στην φλούδα αυτής της γης. Και θα τους χωρίσει σε δυο κατηγορίες. Στους δίκαιους και στους αμαρτωλούς. Θα γίνει δε αυτό ο χωρισμός με τόση ευκολία, με όση γίνεται ο χωρισμός των προβάτων από τα άτακτα κατσίκια. Τότε «αμαρτωλοί που φύγωμεν»! Δεν θα μπορέσουμε να τον αντικρίσουμε.
Κριτήριο του χωρισμού των ανθρώπων είναι η έμπρακτη αγάπη. Δηλαδή η δικαιοσύνη ως ολοκλήρωση της αγάπης που έδειξε ή δεν έδειξε καθένας προς τους συνανθρώπους του, προσφέροντας ή όχι και τα πλέον αναγκαία και απαραίτητα. Όπως είναι η τροφή, το ένδυμα, το νερό κ. α. Και μην θεωρήσει κανείς υπερβολικό τον λόγο την προσφορά νερού. Στις θερμές χώρες της Ανατολής, ένα ποτήρι νερό ήταν πράξη αγάπης. Γενικά η διαγωγή μας στην παρούσα ζωή έχει την αντανάκλασής της στην αιωνιότητα. Και η αιωνιότητα είναι προέκταση της εδώ ζωής.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πρέπει να αγχωνόμαστε και να αντιμετωπίζουμε περιδεείς τον θάνατο και την μέλλουσα Κρίση. Ούτε να περιοριζόμαστε σε εύκολες θρησκευτικές πράξεις και στην ανώφελη φλυαρία της αγαπολογίας της εποχής μας. Αλλά να είναι η αγάπη μας προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο πηγαία και ειλικρινής. Και όχι επιφανειακή, προσποιητή και επίπλαστη. Να μας στοιχίζει. Να είναι μίμηση Χριστού, ο Οποίος οδηγήθηκε ως τον Σταυρό. Να είναι στάση ζωής. Αυτήν μπορούν να επιδείξουν πλούσιοι και φτωχοί. Είναι γνωστή η περίπτωση φτωχής- γυναίκας συνοικίας της πόλης μας, η οποία ζητούσε με επιμονή να αλλάξει γειτόνισσά της, που μόλις είχε αποβιώσει. Ήθελε με τον τρόπο αυτό να εκφράσει την αγάπη και την συμπαράσταση της, καθώς δεν είχε τίποτε άλλο να της προσφέρει.
Τραγικό και απογοητευτικό περιγράφεται το τέλος των αδίκων. Και μάλιστα χωρίς ελπίδα ν’ αλλάξει η κατάσταση τους. Είναι χαρακτηριστικός επ’ αυτού του σημείου ο στίχος από την επιγραφή που βάζει ο διάσημος Ιταλός ποιητής Δάντε στην «Κόλαση»: «Voi ch’ as entrate, lasciate ogni sperantza». Δηλαδή «Σεις που εισέρχεσθε αφήσατε κάθε ελπίδα»!
Ζωηρή είναι και η θρηνωδία του εκκλησιαστικού υμνωδού: «Οποία ώρα τότε και φοβέρα. Βίβλοι ανοίγονται και τα κρυπτά του σκότους δημοσιεύονται…».
Καλότυχοι όσοι ενστερνίζονται τα μηνύματα τους και προσαρμόζουν ανάλογα τη ζωή τους. Αυτοί δεν έχουν να φοβηθούν τον θάνατο και την Κρίση. Αλλά θα προσμένουν με λαχτάρα τον ερχομό της ευλογημένης ώρας εισόδου τους στην ατέρμονη χαρά της βασιλείας του Θεού.
